مدار اینورتر (Inverter Circuit) در تلویزیون‌ها، به‌ویژه در تعمیر تلویزیون‌های LCD، وظیفه تامین ولتاژ و جریان مناسب برای روشن کردن لامپ‌های فلورسنت کاتد سرد (CCFL) یا نور پس‌زمینه (Backlight) را دارد. اینورتر، ولتاژ DC تولید شده توسط برد تغذیه را به ولتاژ AC با فرکانس بالا تبدیل می‌کند که برای کارکرد لامپ‌های نور پس‌زمینه مناسب است. در تلویزیون‌های LED، این مدار به سیستم LED Driver جایگزین شده است.

نحوه کارکرد مدار اینورتر در تلویزیون

1. تبدیل ولتاژ DC به AC:
   مدار اینورتر، ولتاژ مستقیم (DC) تولید شده توسط برد تغذیه را به ولتاژ متناوب (AC) با فرکانس بالا تبدیل می‌کند. این ولتاژ برای روشن کردن لامپ‌های فلورسنت استفاده می‌شود.
2. تنظیم روشنایی نور پس‌زمینه:
   مدار اینورتر با تغییر فرکانس یا ولتاژ خروجی، میزان روشنایی نور پس‌زمینه تلویزیون را تنظیم می‌کند. این تنظیمات توسط مین برد یا سیستم کنترل داخلی انجام می‌شود.
3. ایجاد پایداری در ولتاژ:
   اینورتر تضمین می‌کند که ولتاژ مورد نیاز برای نور پس‌زمینه ثابت و بدون نوسان باشد. این کار برای جلوگیری از چشمک زدن یا ناپایداری در نور پس‌زمینه ضروری است.

اجزای مدار اینورتر

1. ترانسفورماتور:
   برای افزایش ولتاژ و تبدیل سیگنال‌ها استفاده می‌شود. ترانسفورماتور وظیفه تبدیل ولتاژ پایین DC به ولتاژ بالای AC را بر عهده دارد.
2. خازن‌ها و دیودها:
   برای صاف کردن ولتاژ و حذف نویزهای اضافی به کار می‌روند.
3. ترانزیستورهای قدرت:
   وظیفه کنترل و تقویت سیگنال‌های الکتریکی را بر عهده دارند. این قطعات برای مدیریت جریان‌های بالا مورد نیاز هستند.
4. آی‌سی کنترل‌کننده:
   این آی‌سی به‌عنوان مغز مدار اینورتر عمل می‌کند و ولتاژ و فرکانس مناسب را تنظیم می‌کند.
5. لامپ‌های CCFL:
   این لامپ‌ها توسط مدار اینورتر روشن می‌شوند و نور پس‌زمینه تلویزیون را تامین می‌کنند.

عیب‌یابی مدار اینورتر

برای تشخیص مشکلات مدار اینورتر، مراحل زیر را دنبال کنید:

1. بررسی خازن‌ها

• علائم خرابی:
  خازن‌های بادکرده یا نشتی خازن.
• روش تست:
  از یک مولتی‌متر یا ESR Meter برای بررسی ظرفیت خازن‌ها استفاده کنید. خرابی خازن‌ها باعث کاهش یا قطع نور پس‌زمینه می‌شود.

2. تست ترانسفورماتور

• علائم خرابی:
  نور پس‌زمینه به‌طور کامل قطع می‌شود یا صدای وزوز شنیده می‌شود.
• روش تست:
  از مولتی‌متر در حالت تست اهم برای بررسی مقاومت سیم‌پیچ‌های ترانسفورماتور استفاده کنید. مقاومت سیم‌پیچ‌ها باید متقارن باشد.

3. بررسی ترانزیستورهای قدرت

• علائم خرابی:
  مدار اینورتر گرم می‌شود یا لامپ‌ها چشمک می‌زنند.
• روش تست:
  از مولتی‌متر در حالت تست دیود برای بررسی ترانزیستورها استفاده کنید. وجود اتصال کوتاه نشان‌دهنده خرابی است.

4. تست آی‌سی کنترل‌کننده

• علائم خرابی:
  تلویزیون روشن می‌شود اما نور پس‌زمینه کار نمی‌کند.
• روش تست:
  بررسی ولتاژهای ورودی و خروجی آی‌سی. عدم تطابق ولتاژها نشان‌دهنده خرابی آی‌سی است.

5. بررسی لامپ‌های CCFL

• علائم خرابی:
  کاهش شدت نور یا خاموش شدن ناگهانی نور پس‌زمینه.
• روش تست:
  لامپ‌ها را با یک منبع تغذیه خارجی آزمایش کنید. اگر نور لامپ‌ها یکنواخت نباشد، نیاز به تعویض دارند.

دلایل رایج خرابی مدار اینورتر

1. نوسانات برق:
   نوسانات ولتاژ می‌تواند به خازن‌ها و ترانزیستورهای قدرت آسیب برساند.
2. فرسودگی لامپ‌های CCFL:
   پس از مدتی استفاده، لامپ‌ها کارایی خود را از دست داده و خراب می‌شوند.
3. اتصال کوتاه یا خرابی در برد تغذیه:
   این مشکل می‌تواند باعث سوختن مدار اینورتر شود.
4. خرابی آی‌سی کنترل‌کننده:
   مشکلات در این آی‌سی می‌تواند کل عملکرد مدار را مختل کند.

توصیه‌های تعمیر و نگهداری

1. استفاده از مولتی‌متر و ابزار تست تخصصی:
   برای شناسایی دقیق خرابی‌ها از ابزارهای اندازه‌گیری دقیق استفاده کنید.
2. تعویض قطعات معیوب:
   در صورت خرابی خازن‌ها، ترانزیستورها یا لامپ‌ها، قطعات جدید را جایگزین کنید.
3. تنظیمات صحیح:
   اطمینان حاصل کنید که ولتاژ خروجی مدار اینورتر با مشخصات لامپ‌ها یا LEDها مطابقت دارد.
4. مشاوره با تعمیرکار متخصص:
   اگر تجربه کافی ندارید، تعمیر مدار اینورتر را به یک متخصص بسپارید.

ارتباط مدار اینورتر با سایر بخش‌های تلویزیون

• برد تغذیه:
  مدار اینورتر برق خود را از برد تغذیه دریافت می‌کند. خرابی در برد تغذیه می‌تواند باعث عملکرد نادرست اینورتر شود.
• مین برد:
  فرمان‌های مربوط به تنظیم روشنایی و خاموش/روشن شدن نور پس‌زمینه از مین برد به مدار اینورتر ارسال می‌شود.
• لامپ‌های CCFL یا LEDها:
  اینورتر به‌طور مستقیم لامپ‌ها یا LEDهای نور پس‌زمینه را کنترل می‌کند.

نتیجه‌گیری

مدار اینورتر یکی از بخش‌های حیاتی تلویزیون‌های LCD است که وظیفه روشنایی نور پس‌زمینه را بر عهده دارد. برای تعمیر آن، شناخت دقیق اجزا، نحوه عملکرد، و استفاده از ابزارهای تست تخصصی ضروری است. اگر تلویزیون شما با مشکلاتی مانند خاموش شدن نور پس‌زمینه، چشمک زدن یا کاهش شدت نور مواجه است، بررسی و تعمیر مدار اینورتر می‌تواند مشکل را برطرف کند.